Deterministic and probabilistic approaches to the denomination of the hydrochemical type of potentially medicinal groundwater from the “Zdrój Główny” intake (Krzeszowice, Poland)
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Keywords
Abstrakt
The analysis and quality control of potentially curative water in Krzeszowice (Lesser Poland Region, Poland) has been carried out since 2002. The analyses are performed in the certified Hydrogeochemical Laboratory of the AGH University of Science and Technology and the laboratory of Provincial Environmental Protection Inspectorate in Krakow. The main purpose of this paper was to confirm the denomination of the hydrochemical type of water taken from “Zdroj Głowny” both for major ions and sulphur(II) compounds concentration which are specific components and assign curative properties to the examined water. On the basis of statistical analysis, it was stated that the concentrations of SO4, Ca, Mg, HCO3 and sulphur(II) compounds can be regarded as stable. Different methods of hydrochemical type determination lead to various classifications of groundwater. In the deterministic method and the probabilistic method with use of expanded uncertainty, the hydrochemical type of the examined water is SO4-Ca-Mg, S. In the probabilistic method where the standard deviation was taken into account, fewer components were in the hydrochemical type (SO4-Ca)-sulphur(II) compounds did not exceed the threshold value of 1 mg/L and, in this situation, the water cannot be regarded as potentially curative.
##plugins.generic.usageStats.downloads##
Bibliografia
Demetriades A., 2010. Use of measurement uncertainty in a probabilistic scheme to assess compliance of bottled water with drinking water standards. Journal of Geochemical Exploration, 107, 3, 410–422.
EURACHEM, 2007. Use of uncertainty information in compliance assessment. 1 st ed. Grath J., Ward R. & Quevauviller P., 2006. Monitoring Guidance for Groundwater. Final draft (v. 10.0). Drafting group GW1 Groundwater Monitoring, [on-line:] https://goo.gl/gLN5uf [access: 18.05.2016].
Kmiecik E., 2011. Metodyczne aspekty oceny stanu chemicznego wód podziemnych. Wydawnictwa AGH, Kraków.
Milijanović S. & Satora S., 2006. Wpływ budowy geologicznej na występowanie wód mineralnych w rowie tektonicznym Krzeszowic. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 2/2/2006, 51–64.
Motyka J., Porwisz B., Rajchel L. & Zuber A., 2003. Wody mineralne Krzeszowic. [in:] Piekarek-Jankowska H. & Jaworska-Szulc B. (red.), Współczesne problemy hydrogeologii. T. 11, cz. 1, Wydział Budownictwa Wodnego i Inżynierii Środowiska Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, 129–135.
Obwieszczenie, 2016. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Prawo geologiczne i górnicze. Dz.U. 2016, poz. 1131.
PN-C-04566-03:1982. Woda i ścieki – Badania zawartości siarki i jej związków – Oznaczanie siarkowodoru i siarczków rozpuszczalnych metodą tiomerkurymetryczną. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
PN-EN ISO 5667-11:2004. Jakość wody – Pobieranie próbek – Część 11: Wytyczne dotyczące pobierania próbek wód pod-ziemnych. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
PN-EN ISO/IEC 17025:2005. Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
PN-ISO 10576-1: 2006. Metody statystyczne – Wytyczne oceny zgodności z określonymi wymaganiami – Część 1: Zasady ogólne. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
Porwisz B., Chowaniec J., Gorczyca G. & Kowalski J., 2002. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych i towarzyszących im lub występujących odrębnie wód potencjalnie leczniczych na obszarze Karpat i zapadliska przedkarpackiego. Przedsiębiorstwo Geologiczne S.A., PIG, Kraków.
Porwisz B., Szczepański A.& Tomaszewska B., 2006. Charakterystyka i wykorzystanie karpackich wód leczniczych. Gaz, Woda i Technika Sanitarna, 11, 35–38.
Rozporządzenie, 2006. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2006 r. w sprawie zakresu badań niezbędnych do ustalenia właściwości leczniczych naturalnych surowców leczniczych i właściwości leczniczych klimatu, kryteriów ich oceny oraz wzoru świadectwa potwierdzającego te właściwości. Dz.U. 2006, nr 80, poz. 565.
Seredyn S., 1967. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wód siarczkowych z utworów mioceńskich R-2 dla Ośrodka Balneologicznego w Krzeszowicach. Przedsiębiorstwo Geologiczne, Wrocław.
Skrzypczak R., 2012. Wody Krzeszowic: siarczkowa, siarczanowa i krzemowa – współczesny atut najmodniejszego kurortu Polski połowy XIX w. Technika Poszukiwań Geologicznych, Geotermia, Zrównoważony Rozwój, 51, 2, 91–101.
Szczepańska J. & Kmiecik E., 2005. Ocena stanu chemicznego wód podziemnych w oparciu o wyniki badań monitoringowych. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków.
Szczepańska-Plewa J., Kmiecik E. & Drzymała M., 2009. Ocena stabilności składu chemicznego wód leczniczych ze Zdroju Głównego w Krzeszowicach. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 436, 9/2, 497–506.
Szemioth A., 1982. Dokumentacja hydrogeologiczna w kat. A+B ujęcia siarczanowych wód leczniczych „Zdrój Główny” w Krzeszowicach. Przedsiębiorstwo Geologiczne, Kraków.
Tomaszewska B., 2002. Kontrola jakości parametrów hydrogeochemicznych złoża wód leczniczych. WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 2, 26–31.
Tomaszewska B., 2003. „Zdrój Główny” w Krzeszowicach. Analiza składu chemicznego wód leczniczych. WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 6, 21–24.
Tomaszewska B., 2006. Analiza zmienności wybranych wskaźników chemicznych wód leczniczych w układzie czasowym na przykładzie „Zdroju Głównego” w Krzeszowicach. [in:] Aktualne problemy hydrogeochemii: Hydrogeochemia ’06: X międzynarodowa konferencja naukowa, 23–24.06.2006, Sosnowiec-Złoty Potok, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej, Sosnowiec, 117–119.
Tomaszewska B., 2007. Zmienność zawartości siarczanów, wapnia i magnezu w układzie czasowym w wodach leczniczych „Zdroju Głównego” w Krzeszowicach. WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 3, 22–28.
Tomaszewska B., Kmiecik E., Piechowska M. & Plata J., 2007. Ocena stabilności stężeń siarczanów w czasie w wodach leczniczych ze „Zdroju Głównego” w Krzeszowicach. [in:] Szczepański A., Kmiecik E. & Żurek A. (red.), Współczesne problemy hydrogeologii. T. 13, cz. 3, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH, Kraków, 617–623.
Wagner J., 2000. Mapa hydrogeologiczna Polski w skali 1: 50 000. Arkusz 972 Krzeszowice. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
Wątor K., 2014. Przestrzenno-czasowa analiza zmienności składu chemicznego wód leczniczych rejonu Buska -Zdroju. Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH, Kraków [Ph.D. thesis, unpublished].
Wątor K., 2015. Ocena leczniczego charakteru wód z wykorzystaniem niepewności pomiaru w wodach uzdrowiska Busko-Zdrój. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia, Zrównoważony Rozwój, 2, 79–88.
Wątor K., Kmiecik E. & Tomaszewska B., 2016. Assessing medicinal qualities of groundwater from the Busko-Zdrój area (Poland) using the probabilistic method. Environmental Earth Sciences, 85, 9, 804, 1–13.
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Authors have full copyright and property rights to their work. Their copyrights to store the work, duplicate it in printing (as well as in the form of a digital CD recording), to make it available in the digital form, on the Internet and putting into circulation multiplied copies of the work worldwide are unlimited.
The content of the journal is freely available according to the Creative Commons License Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)