Layering of façades. A few comments on the colour of Krakow's façades in earlier and contemporary times

Main Article Content

Waldemar Komorowski

Keywords

Kraków, façades, colours, history, preservation

Abstract

Witnesses to a bygone age, façades are evidence of past life. Interpretation of traces, and particularly colours, aids to recognize old tastes and moods. This paper reviews ornamentation methods used for the outerwalls of buildings in Krakow from the city foundation (1257) until the 1950s. The first part of the paper presents evidence to corroborate a theory that, in spite of a common misconception, medieval façades were not left in their raw condition but plastered. Obviously, plaster did not recall its modern clear and even equivalent, but was greyish and bumpy. Usually this plaster received a multicolour painted finish. Surprisingly for our contemporaries, stone details such as window and door stone work were also painted, the practice being common until the end of the 18th century. Ornamentation methods varied throughout the ages, though rich colouring was popular and characteristic for Gothic, Renessaince, Baroque and Classicism. Dimmed colours as seen in the second half of the 19th century were only occasional in fact. The older the building, the more plaster and painted layers it would receive. Learning about this layering takes us through the history of the building.

Downloads

Download data is not yet available.
Abstract 327 | PDF Downloads 272

References

Bogdanowska A., 1972. Metoda i wyniki badań wystroju malarskiego budynków przy ulicy Kanoniczej. Ochrona Zabytków, 25, 1, 17-22.

Borowiejska-Birkenmajerowa M. & Demel J., 1963. Działalność urbanistyczna i architektoniczna Senatu Wolnego Miasta Krakowa w latach 1815-1846 [series: Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki, A]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.

Brzezowski W., 2010. Kolorystyka architektoniczna na Śląsku w XVII i XVIII w. Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Warszawa 22-24 września 2010, Warszawa, 113-123.

Cechosz S. & Holcer Ł., 2007. Średniowieczne przedproże przed pałacem ,,Pod Krzysztofory" - najnowsze odkrycia. Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, 25, 7-24.

Chorowska M. & Lasota C., 2004. Upowszechnienie się mieszkalnej zabudowy murowanej w średniowiecznych miastach na Śląsku w kontekście stanu badań i potrzeb badawczych. [in:] Gediga B. (red.), Dom w mieście średniowiecznym i nowożytnym, Wrocław, 33-49.

Demel J., 1958. Stosunki gospodarcze i społeczne Krakowa w latach 1853-1866 [series: Biblioteka Krakowska, 112]. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków.

Dettloff P., 2010. Kolorystyka barokowych fasad kościelnych Krakowa. Zarys problematyki. Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Warszawa 22-24 września 2010, Warszawa, 125-145.

Dettloff P., 2006. Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918-1939. Teoria i praktyka. Uniwersytet Jagielloński, Kraków.

Dyba O., Kornecki M., Marcinek R. (oprac.), 2000. Dzienniki konserwatorskie Bogdana Tretera 1931-1944 [series: Teki Krakowskie, 11]. Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, Kraków.

Girtler K., 1971. Opowiadania. T. 1:Pamietniki z lat 1803-1831. Wydawnictwo Literackie, Krakow.

Guttmejer K., 2010. Kolor na fasadach. O konieczności badań naukowych. Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Warszawa 22-24 września 2010, Warszawa, 15-29.

Jamroz S.J., 1983. Mieszczańska kamienica krakowska, wiek XIII-XV Kraków - Wrocław.

Komorowski W. & Follprecht K., 2007. Rozwój urbanistyczno-architektoniczny Krakowa intra muros w czasach nowożytnych. [in:] Wyrozumski J. (red.), Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta [series: Biblioteka Krakowska, 150], 189-295.

Komorowski W. & Sudacka A., 2007. Wieża ratuszowa w wiekach XIX i XX. Krakowska Teka Konserwatorska, 6, 83-97.

Krasnowolski B., 1998. Prace konserwatorskie w Krakowie. Działalność Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa w latach 1990-1998. Galposter, Warszawa.

Krasnowolski B., 2008. Nawarstwienia historyczne: dokument i zabytek. [in:]: Wardas M. & Pawlikowski M. (red.), Forum Naukowe 2007. Nawarstwienia historyczne Krakowa, 37-45.

Łużyniecka E., 1999. Kolorystyka i faktura architektury klasztorów cysterskich. [in:] Wyrwa A.M., Strzelczyk J., Kaczmarek K. (red.), Monasticon Cisterciense Poloniae. T. 1: Dzieje i kultura męskich klasztorów cysterskich na ziemiach polskich i dawnej Rzeczpospolitej od średniowiecza do czasów współczesnych, Wyd. Poznańskie, Poznań.

Paciorek M., 1996. Konserwacja ceglanych fasad gotyckiego kosciola św. Marka w Krakowie. Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego, 5, 197-203.

Pienczewska J., 1978. Nowo odkryta wczesnośredniowieczna kamienica w Rynku wrocławskim. Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, 23, 1-2, 39-55.

Raue J., 2010. Architectural Paint on Medieval Brick Façades - Colour, Ornament and Murals. Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Warszawa 22-24 września 2010, Warszawa, 31-55.

Remer J., 1938. Kronika konserwatorska. Rocznik Krakowski, 30, 249-264.

Tajchman J., 1979. Nowożytna stolarka okienna w Polsce. Ośrodek Informacji PP [Przedsiębiorstwa Państwowego] Pracownie Konserwacji Zabytków, Warszawa.

Tomkowicz S., 1896. Kronika krakowska z roku 1896. [in:] Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1897, Krakow, 63-86.

Tomkowicz S., 1908. Kronika konserwatorska. [in:] Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1909, Kraków, 69-79.

Wallis M., 1984. Secesja. Arkady, Warszawa.

Węcławowicz T., 1987. Paul Crossley, "Gothic architecture in the reign of Kazimir the Great: church architecture of Lesser Poland 1320-1380, Krakow 1985 [review]. Foliae Historiae Artium, 23, 165-174.

Zin W., 1966. Kronika prac i problemów konserwatorskich Krakowa za rok 1965. Rocznik Krakowski, 38, 123-126.